De kans dat je te maken krijgt met burnoutklachten door je werk is bij werknemers 70 procent groter dan bij zelfstandigen. Liefst een op de vijf werknemers geeft aan met deze klachten te kampen, tegen ‘slechts’ een op de negen zelfstandig ondernemers. Dat blijkt uit een analyse van arbeidsbemiddelaar Studenten.nl op basis van nieuwe CBS-cijfers. Patrick Werkman van Studenten.nl waarschuwt met name jongeren desondanks voor de risico’s van zzp’en.
Geen baas, geen vaste werktijden en alleen de klussen doen die je echt leuk vindt: het is het droombeeld van eenieder die de overstap maakt van werken in loondienst naar zelfstandig ondernemen. En hoewel dat scenario in de praktijk heus niet altijd op zal gaan, maakt dit toch dat burnoutklachten onder zzp’ers veel minder voorkomen dan onder werknemers. Vooral ‘complete uitputting’ als gevolg van het werk en moe starten aan een werkdag komt bij ‘loonslaven’ bijna twee keer zo vaak voor als bij zelfstandigen.
Verschil wordt groter met de jaren
In algemene zin geldt dat vrouwen gemiddeld genomen meer burnoutklachten ervaren dan mannen. Dit verschil is onder werknemers echter groter dan onder zelfstandigen. 21,9 procent van de vrouwelijke werknemers kampt ermee, tegen 18,3 procent van de mannelijke werknemers. Bij zelfstandigen gaat het om respectievelijk 12,7 en 11,2 procent.
Kijkend naar de verschillende leeftijdscategorieën valt op dat Nederlanders tussen de 25 en 35 jaar het vaakst burnoutklachten ervaren, zowel werknemers als zelfstandigen. Dit wordt vervolgens minder naarmate de jaren – en dus de werkervaring – toenemen. Opmerkelijk is volgens Patrick Werkman van Studenten.nl dat het relatieve verschil tussen werknemers en zelfstandigen juist groter wordt in de oudere leeftijdscategorieën. Met andere woorden: hoe ouder iemand is, hoe kleiner de kans op burnoutklachten wanneer je zelfstandige bent ten opzichte van wanneer je in loondienst zou werken. Volgens Werkman heeft dit ermee te maken dat zzp’ers vooral in de beginjaren vaak veel stress ervaren over het hebben van voldoende werk en dus het voortbestaan van hun onderneming.
Risico’s voor zelfstandige jongeren
Kortom: zzp’en lijkt in veel gevallen goed voor de geestelijke gezondheid. Toch zijn er ook zeker kanttekeningen te plaatsen, zo zegt Werkman. Met name jongeren lopen volgens hem risico’s. En de laatste jaren zijn er juist steeds meer jongeren aan de slag gegaan als zelfstandige. Vooral studenten werken veelal via platformbedrijven waarbij ze zichzelf kunnen inroosteren tegen relatief hoge uurtarieven.
“Veel jongeren realiseren zich niet dat ze niet worden doorbetaald wanneer ze ziek zijn. Verder bouwen ze geen vakantiedagen en pensioen op. Maar misschien nog wel het belangrijkste: ze moeten zelf btw- en inkomstenbelastingaangifte doen”, aldus de voorman van Studenten.nl. Het ligt voor de hand dat studenten daarvoor geen boekhouder inhuren. Werkman: “En dan kan het dus gebeuren dat je maandelijks – zeker voor studentenbegrippen – een hoop geld ontvangt, maar er bij de jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting achter komt dat je eigenlijk duizenden euro’s opzij had moeten zetten. Geld dat in veel gevallen al op is gegaan aan vakanties, festivals of het collegegeld. Dat zorgt vanzelfsprekend juist weer voor een hoop stress.”
