Staken zou een uiterste middel moeten zijn als de andere partij weigert aan tafel te gaan of verder te onderhandelen. De voordelen voor alle betrokken partijen aan de onderhandelingstafel zijn hoger als alle partijen zich meer inspannen om er samen uit te komen. Chris van Veldhuizen, directeur, Vakvereniging HZC Deelt zijn mening over dit onderwerp.
De gezamenlijke brief van twee mbo-opleidingen over de onevenredige nadelige effecten op de studenten maakt de stelling actueel of onderhandelaars niet een meer constructieve basishouding zouden moeten aannemen in het onderhandelingsproces. Eerder onderzoek van Canadese onderzoeksinstelling Erudit (van de Universiteit Montreal en Quebec) wijst uit dat de maatschappelijke kosten van stakingen niet opwegen tegen de baten. Er wordt vaak te veel onderhandeld op basis van stigma’s, angst en emoties en te weinig op basis van feiten en gefundeerde onderbouwingen. De frustratie-agressie benadering noemt Dr. Klandermans van de Vrije Universiteit Amsterdam dat in zijn artikel ‘Participatie in de vakbond’.
Canadees onderzoek
De Canadese onderzoekers stellen ook dat meer (cijfermatig) inzicht in de kosten en baten van standpunten en keuzes tijdens het onderhandelingsproces wel eens tot heel andere, voor alle partijen meer effectieve en positievere uitkomsten zou leiden. Voor een dergelijke maatschappelijke kosten-batenanalyse heeft eerder ook het Centraal Planbureau gepleit in het kader van het nemen van maatschappelijk politieke beslissingen. Samen met het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) is daartoe een algemene handleiding voor kosten-batenanalyses ontwikkeld.
Ervaringen in de praktijk bevestigen dat een constructieve basishouding meer oplevert, juist ook voor werknemers. Vakvereniging HZC zit regelmatig aan overlegtafels in verschillende sectoren in de bouw en infra, zoals de wegenbouw, waterbouw, rail-, infra- en (verticaal) transportsector. De insteek van overleg op basis van feiten en onderbouwing met gefundeerde inhoudelijke argumentatie zorgt voor een meer open en constructieve basishouding aan de onderhandelingstafel en een grotere wil om er samen uit te komen. Naast meer tevredenheid over de cijfermatige uitkomsten is er meer aandacht voor de kwaliteit van werk en draagt dit bij aan het in stand houden van een goede relatie met de werkgever en een betere werk-privé balans.
