Iedereen in Nederland maar ook ver daarbuiten maakt bewust of onbewust gebruik van producten van Tata Steel. Staal vind je terug in de dagelijkse boodschappen, in je auto, op kantoor en in huis, op iedere bouwplaats en langs de snelweg. In de basis is staal een functioneel en kwalitatief hoogstaand product dat uitstekend geschikt is voor recycling en gemiddeld genomen een levensduur heeft van 40 jaar. Een onmisbaar product dus. De manier waarop staal gemaakt wordt, is helaas nog niet duurzaam, de CO2 uitstoot door het gebruik van kolen is veel te hoog. Tata Steel werkt al jarenlang aan het verduurzamen van het productieproces. Zo was ooit het idee om de CO2 af te vangen en onder de zeebodem op te slaan. Door de recente strategiewijziging kan deze tussenstap worden overgeslagen en wordt direct overgestapt op staalproductie met waterstof. Daarmee koerst het bedrijf nu af op volledig CO2 neutraal in 2045. Een hele mooie, maar zeker ook ook pittige ambitie. Wij spraken hierover met Annemarie Manger, directeur Duurzaamheid en met Bob Tessensohn, Category Manager, verantwoordelijk voor alle lokale onderhoudscontracten.
Koerswijziging
“Ik weet het nog als de dag van gisteren, op 15 september 2021 brachten we onze koerswijziging, de zogenaamde waterstofroute naar buiten”, vertelt Annemarie. Dat betekent dat we op een heel andere manier staal gaan maken, niet meer met kolen, maar met waterstof. “Dit was ook in het vorige plan de uiteindelijke stip op de horizon, maar nu slaan we de opslagfase over. Zo bereiken we veel eerder en sneller de doelstellingen uit het klimaatakkoord, maar zeker ook die van onszelf”. De nieuwe strategie om eerder op waterstof over te gaan is een voorstel geweest van Vakbond FNV en uiteindelijk bepaald naar aanleiding van grootschalig onderzoek door Roland Berger. Daaruit bleek onder andere dat de techniek voor produceren op basis van waterstof daadwerkelijk haalbaar is binnen de gestelde tijdlijn. Bij het bepalen van de eerste strategie was er nog te weinig zekerheid over de ontwikkeling van deze technieken. “We krijgen vele enthousiaste reacties op de keuze voor de waterstofroute, zowel vanuit onze eigen medewerkers, als vanuit de NGO’s, onze toeleveranciers en het bedrijfsleven. Natuurlijk zijn er altijd kritische vragen en dat is terecht. Wij zijn ervan overtuigd dat dit de koers is die we moeten varen”.
Werkgelegenheid
Voor 2030 is de ambitie minimaal 35% minder uitstoot, wat neerkomt op 5 megaton. In 2045 moet het bedrijf volledig CO2 neutraal produceren. Om dit te kunnen realiseren ondergaat het bedrijf veruit de allergrootste transitie ooit in de eigen geschiedenis. Er worden nieuwe fabrieken gebouwd om de nieuwe technologie mogelijk te maken, maar in de tussentijd moeten de oude fabrieken ook blijven werken tot alles up & running is. Beide fabrieken moeten bemand, bevoorraad en onderhouden worden. “Dat betekent dus dat voor een substantiële periode we heel veel extra personeel nodig hebben én we mensen nodig hebben die zowel met de huidige technieken als met de nieuwe technieken kunnen werken. Dat is een flinke uitdaging”, vertelt Bob. “Als we eenmaal 100% opereren met de nieuwe fabrieken dan moeten alle medewerkers er klaar voor zijn. Met onze eigen Academy (bedrijfsopleiding) kunnen we gelukkig veel mensen goed opleiden. Stage lopen of een inwerktraject in de nieuwe DRI fabriek, dat staat voor direct reduced iron, kunnen we echter nu nog niet aanbieden. Het zal dus ook veel ‘learning on the job’ zijn gedurende de overgangsfase. Voor het vinden en werven van deze mensen trekken we samen op met onze lokale leveranciers en partners. Kennis en capaciteit is een van de belangrijkste terugkerende gespreksonderwerpen”.
Koplopers en doorpakkers
De student van nu kiest straks voor een werkgever met duurzame (waterstof)technieken. Tata Steel richt zich daarom in de werving op scholen specifiek op de ‘koplopers en doorpakkers’. Daarbij wordt er nauw samengewerkt met de verschillende opleidingen in de regio, door bijvoorbeeld het verzorgen van gastlessen over waterstof. “Deze medewerkers van de toekomst zijn straks heel hard nodig, gezien er binnen een jaar of 8 ook veel collega’s met pensioen zullen gaan. Gelukkig kunnen wij hen straks een van de mooiste technische carrières in het land bieden. Extra belangrijk dus dat we nu al zoveel mogelijk kennis delen en op de radar blijven tot ze daadwerkelijk op zoek gaan naar een werkgever”, licht Bob toe.
Groen Staal sessies
Tata Steel organiseerde onlangs een Groen Staal sessie, waar ongeveer 100 lokale partijen bij aanhaakten die nauw betrokken zijn bij het onderhoud en de productie van het bedrijf. Per jaar wordt alleen op dit vlak voor meer dan 100 miljoen euro gewerkt met lokale leveranciers, wat hen dus onmisbaar maakt, nu en in de toekomst. “Deze bedrijven zullen dus ook met hun producten en processen mee moeten gaan met onze ontwikkelingen die elkaar in rap tempo opvolgen. We bekijken samen wat er gebeuren moet om ook in de toekomst te kunnen blijven samenwerken. Gelukkig werken onze leveranciers hier ook met interesse en intrinsieke motivatie aan mee. Zij beseffen zich dat dit ook voor hun eigen marktpositie de juiste stap is om te gaan zetten en voorloper te kunnen blijven of worden”. Uit de Groen Staal sessie zijn werkgroepen samengesteld, met deelnemers van Tata Steel en leveranciers. Deze werkgroepen werken aan een gezamenlijke aanpak rondom kennisontwikkeling, capaciteit en huisvesting/logistiek, zowel voor, tijdens en na de transitie.
Tijdlijn
De huidige positie op de tijdlijn loopt nog steeds gelijk met de planning. “We hadden vijf stevige mijlpalen staan voor de zomer”, licht Annemarie toe. “We zijn enorm trots dat we deze gehaald hebben en dus allemaal met een gerust hart op vakantie konden. Nu gaan we natuurlijk in dezelfde versnelling weer door”. Zodra de vergunning rond is kan er vanaf 2024 gestart worden met de bouw van de DRI fabriek en elektrische ovens. Vanaf 2028/2029 moet de nieuwe fabriek gaan produceren en kan het reduceren van de uitstoot beginnen. Dit begint door de overstap van kolen naar aardgas, waarbij dus ook al een vermindering van uitstoot van toepassing is. En dat wordt nóg minder wanneer er waterstof gebruikt gaat worden. “We merken dat de grootste zorg bij alle stakeholders de grootte van de transitie is. Daarbij zal het voor velen nooit snel genoeg gaan. Met de flexibele en dynamische bedrijfscultuur zijn wij er echter van overtuigd dat we elke uitdaging dat op ons pad komt kunnen overwinnen en de gestelde doelstellingen kunnen behalen”.
