In een tijd dat de menselijke afvalbergen steeds hoger worden en grondstoffen wereldwijd ultrasnel uitgeput raken, is Sustenso met een prachtig duurzaam project bezig. Door agrarisch afval op ingenieuze wijze om te zetten in groen gas en voedingssupplementen, is er een prachtig circulair proces uitgedokterd. ‘Afgelopen juli hebben we het eerste groene gas aan het Noord-Hollandse netwerk van Liander geleverd’, zegt initiatiefnemer Hans van der Weide. ‘Dit is na negen jaar ontwikkeling een historisch moment.’
Sustenso, dat een afkorting is van SUSTainable ENvironmental SOlutions, doet haar naam absoluut eer aan. Want de duurzame milieuoplossingen die het bedrijf bedenkt, leveren sinds deze zomer genoeg groen gas op voor 4.500 huishoudens. ‘Dat willen we over drie à vier jaar hebben opgeschroefd naar acht miljoen kubieke meter gas, waarmee we zo’n 10.000 woningen kunnen voorzien’, zegt Hans verheugd.
‘Ik had geen idee’
Het zaadje voor Sustenso, dat afgelopen jaar aan de rand van Alkmaar in de Boekelermeer is gebouwd, werd in 2014 geplant. Hans van der Weide kreeg van een Duitse firma de vraag of hij een manier wist hoe je uit een afvalproduct van een biovergister mineralen kunt halen. ‘Ik had geen idee, dus ik ging me daarin verdiepen en heb de hulp ingeroepen van een aantal knappe koppen. Zo heb ik contact gezocht met Piet Klaver van Klaver Kaas en ook met Joost Teixeira de Mattos, die als onderzoeker veel ervaring heeft met vergistingprocessen. Bovendien heeft Joost grote kennis van de fysiologie van fotosynthese en micro-organismen. Zo is in een duurzaam clubje ontstaan, waarbij ook biovergister Willem Bas en bermgrasmaaier Jan van Bodegom betrokken zijn geraakt.’
De afgelopen negen jaar bestonden uit het bedenken van nieuwe circulaire processen, het optimaliseren van te gebruiken technologieën, het bij elkaar brengen van de benodigde partijen, het interesseren en aantrekken van subsidieverstrekkers en financiers én het bouwen van een niet bepaald klein productiegebouw in Alkmaar. ‘Het was een spannende tijd met veel te nemen hobbels, maar als het uiteindelijk lukt, geeft dat veel voldoening’, zegt Hans nu.
Bacteriën voeden met groenafval
De algemeen directeur van Sustenso legt graag uit hoe het fraai uitgekiende circulaire proces werkt. ‘De bekende afvalverwerker GP Groot, die naast ons op de Boekelermeer is gevestigd, haalt bij tuinders en boeren groenafval op en levert dat bij ons af. Inmiddels hebben we een menukaart ontwikkeld met afvalstoffen die voor ons bruikbaar zijn. Dan kun je denken aan groenteresten, rijstevoermeel, soapstock, uienvellen en amandelvliezen. Naast graanresten, tomaten, uienmoes, palmpitschroot en bermgras zijn vooral ook cacaodoppenmeel interessant, want daar zit veel energie in.’
Op het Sustenso-terrein staat een grote vergister. ‘Deze vullen we eerst met een mengsel van bacteriën. Deze voeren we vervolgens het groenafval. De bacteriën eten die groenstroom op. Bij dit proces, dat ongeveer veertig dagen duurt, komt biogas vrij. Dit bestaat uit ongeveer 60 procent methaan en 40 procent CO2. Dit gasmengsel wordt vervolgens via een gasscheider opgewerkt naar groen gas met de juiste verhoudingen methaan, zodat het aan de vereiste kwaliteitseisen van netbeheerder Liander voldoet.’
Weten wat je doet
Het klinkt allemaal heel eenvoudig, maar dat is het zeker niet, zo legt Hans uit. ‘Je moet echt weten wat je doet, anders gebeurt er niks’, lacht hij. ‘Als je de bacteriën voedt, moet het groenafval namelijk de juiste mate van vloeibaarheid houden. Zo dien je twaalf procent droge stof te hebben en de rest is nat spul. Die verhouding is essentieel, want anders komt het gas er niet uit. Je moet dus al vanaf het begin van het productieproces nadenken wat je erin stopt. Elke vulling in de vergister gaat met een grote zorgvuldigheid. Willem Bas, die ook onze exploitant is, heeft dat proces perfect in de vingers.’
Afgelopen juli was de eerste hoeveelheid groene gas geproduceerd. ‘Dat was een spannend moment, want Liander kwam toen controleren of het door ons aangeboden gas kwalitatief wel aan de door hen gestelde specificaties voldoet. We hebben hier negen jaar werk in zitten, dus dan wil je dat het echt klopt natuurlijk’, vertelt Hans. ‘We hadden een week eerder al een sample van ons gas naar een laboratorium gestuurd. Die test was geslaagd. Dan weet je eigenlijk al dat het goed is wat je produceert. Maar het moment dat ook Liander groen licht geeft om ons groene gas te gebruiken, is meer dan leuk. We zijn er immers sinds 2014 mee bezig! Als alles werkt zoals het moet werken, is dat echt een fantastisch moment voor het complete team en alle partijen die ons tijdens het pionieren ondersteund hebben.’
Productie van voedingssupplementen
Sustenso doet echter meer dan alleen het succesvol produceren van groen gas. Uniek in de afvalverwerking is dat het een deel van de CO2 inzet voor het kweken van foto-autotrofe micro-organismen. ‘Als deze algen zich vermeerderen, nemen ze CO2 op. Ze vinden die CO2 namelijk lekker en zetten dit om in nieuwe cellen. Ze gebruiken daarbij licht als energiebron’, legt Hans uit. ‘Die algen zijn ééncelligen en die gaan zichzelf reproduceren. We kunnen dit vervolgens oogsten en van die algen een soort pasta maken. Met deze gekweekte micromassa willen we het hoogwaardige voedingssupplement Spirulina gaan maken.’
Op dit moment staat er aan de Diamantweg in Alkmaar een werkende proefreactor. Hans: ‘We zijn dit proces, mede door de enorme kennis van Joost, nog aan het optimaliseren. Het doel is om binnen twee jaar een grote fotobioreactor met een lengte van 1.500 meter te bouwen. Dan willen we niet alleen kijken of alles goed werkt, maar de Spirulina ook echt gaan produceren en verkopen.’
Op naar een duurzame toekomst
Hans van der Weide geniet van alle ontwikkelingen. Na negen jaar pionieren en hard werken is hij nog lang niet klaar met alle duurzame noviteiten. ‘Sustenso zet zich in voor de circulaire economie, voor een toekomst met minder CO2 in de lucht én minder restafval in het milieu’, zo besluit de directeur. ‘Als het ons dan lukt om vanuit afval nieuwe grondstoffen, schone brandstoffen en hoogwaardige voedingssupplementen te maken, is dat toch prachtig!’
