Het aantal faillissementen van economisch actieve ondernemingen is in september een stuk hoger dan het maandgemiddelde vanaf januari 2021. Dat gemiddelde ligt op 132, terwijl in de afgelopen maand 176 ondernemingen failliet gingen, het hoogste aantal sinds oktober 2020 (192). Dit blijkt uit het KVK Trendrapport Bedrijfsleven over september 2022.
KVK heeft prof. dr. Joris Knoben, hoogleraar Strategie en Ondernemerschap aan de Tilburg School of Economics and Management, gevraagd de cijfers uit het Trendrapport te duiden. Knoben: ‘Het aantal faillissementen is absoluut gezien weliswaar vrij laag, maar het is wel een belangrijke graadmeter voor (financiële) problemen in het bedrijfsleven. Dat het aantal faillissementen al een aantal maanden op rij hoger is dan in dezelfde maand vorig jaar is dan ook een negatief teken en geeft aan dat de stapeling van problemen, zoals corona en de kostencrisis, steeds meer bedrijven teveel wordt.’
Op 1 oktober 2022 waren er in het Handelsregister 2.294.255 economisch actieve ondernemingen ingeschreven. Ten opzichte van een jaar geleden zijn er 150.555 ondernemingen bijgekomen, een toename van 6,6%.
Starters en stoppers
In september 2022 zijn 21.841 nieuwe ondernemingen gestart, een beperkte toename van 856 (4,1%) ten opzichte van september vorig jaar. Het aantal starters stijgt al jaren. Het gemiddeld aantal starters in de eerste negen maanden van 2020 was 19.118 per maand. Het jaar daarna waren het er 20.934 per maand in dezelfde periode en dit jaar gemiddeld 21.685. De afgelopen maand september zit daar dus dicht in de buurt.
Overigens zijn er ook iets meer stoppers dan vorig jaar. De afgelopen maand zijn er 9.706 bedrijven gestopt, 259 meer dan in september 2021 (2,7%). In 2020 waren er meer stoppers, over de eerste negen maanden gemiddeld 13.058 per maand. In 2021 daalde dat naar gemiddeld 10.147 per maand. Dit jaar stijgt het aantal stoppers weer iets en ligt het aantal tot nu toe op gemiddeld 11.058 per maand in de periode januari – september.
‘Het aantal starters en stoppers is verrassend stabiel’, signaleert Knoben. ‘Een belangrijke kanttekening is dat deze trends gedomineerd worden door startende en stoppende zzp’ers. Onder het MKB is de situatie minder rooskleurig en zien we een duidelijke daling van het aantal starters en een stijging van het aantal stoppers. Net zoals het aantal faillissementen is ook dit een signaal van toenemende problemen onder het MKB.’
Industrie: toename starters reparatie- en installatiebranche
In de stabiele sector Industrie valt de bedrijfstak ‘reparatie en installatie van machines’ op. Deze heeft in september 2022 binnen de sector Industrie relatief het grootste aantal starters, 8,8 per 1.000 bedrijven.
‘De Industrie is een sector met relatief weinig bedrijfsdynamiek. De sector wordt gekenmerkt door een beperkt aantal grote bedrijven’, geeft Knoben aan. ‘Vanwege de geringe dynamiek springt de Industrie er als sector niet snel uit. De toename van het aantal starters in de reparatie- en installatiebranche is vooral toe te schrijven aan zzp’ers die aangeven motoren en installaties te onderhouden en repareren.’
Zakelijke dienstverlening: minder startende callcenters, meer beveiligers
In tegenstelling tot de sector Industrie, telt de Zakelijke dienstverlening juist een groot aantal kleine bedrijven. Absolute koploper is daar de branche Particuliere beveiliging met in september het hoge aantal van 40 starters per 1.000 ondernemingen.
‘Ook in de particuliere beveiliging zijn de meeste starters zzp’ers’, stelt Knoben. ‘Net zoals in andere sectoren, zoals de horeca en de kinderopvang, is het werken als zpp’er voor beveiligers een aantrekkelijke optie. Mede door veranderende eisen, zoals brandwacht en verplicht toezicht op bouwterreinen, liggen er in deze branche veel mogelijkheden.’
Bij de Callcenters (onderdeel van de Overige zakelijke dienstverlening) is een scherpe daling van het aantal starters zichtbaar in mei 2021. Die zet zich daarna voort, hoewel minder hevig. Ook in absolute zin zijn er minder ondernemingen onder de noemer Callcenters ingeschreven, in mei 2021 waren dat er 1.407, nu nog 1.271. Wat verder opvalt is de geleidelijke afname van het aantal startende incassobureaus. De laatste maanden is er zelfs geen enkel incassobureau gestart.
Knoben: ‘De afname van het aantal callcenters zou mede kunnen komen door strengere telecommunicatiewetten. Daarnaast neemt het belang van telefonisch contact af door de opkomst van andere manieren om met klanten te communiceren, zoals chatbots en dergelijke.’
KVK Trendrapport Bedrijfsleven
Het KVK Trendrapport Bedrijfsleven geeft de trends weer van de dynamiek in het bedrijfsleven over een periode van twaalf maanden. Daarbij kijkt het Trendrapport naar startende bedrijven (de starters) en bedrijven die zijn beëindigd (de stoppers), en daarnaast specifiek de faillissementen. De trends worden zowel voor de sectoren als regionaal in beeld gebracht. In dit Trendrapport zijn de cijfers voor de maand september vergeleken met dezelfde maand in 2021. Naast de trends worden de branches benoemd die de laatste maand opvallen door het grootste aantal starters en stoppers.
Samen met het Trendrapport heeft KVK ook de Bedrijvendynamiek gepubliceerd over het derde kwartaal van 2022.
