Schommelende gasprijzen, dreigende energietekorten, de sluiting van kern- en kolencentrales – het is aan de orde van de dag en actueler dan ooit. De transitie naar duurzame energie moet in een flinke stroomversnelling om substantieel te kunnen bijdragen aan de gestelde klimaatdoelen. Eind 2021 heeft GES, ofwel Global Energy Storage, zich gevestigd in de grootste haven van Europa: Rotterdam. Zij ontwikkelen de infrastructuur die nodig is om te evolueren naar een steeds duurzamer en koolstofarmer energieverbruik.
Een flinke investering is hiervoor nodig, de huidige infrastructuur moet namelijk (substantieel) worden omgebouwd. Maar GES investeert en zet nét die extra stap die vele andere niet kunnen of durven te zetten. Zij hebben een deel van de Stargate terminal overgenomen van de Gunvor Group. Peter Vucins, CEO van GES, vertelt ons het hoe en waarom van het ontstaan van GES.
Tekorten voorkomen
“GES is ontstaan uit GPS, ofwel Global Petro Storage en heeft ook hetzelfde managementteam. Omdat de groeiambities met betrekking tot het exploiteren van duurzame energieopslag zo groot waren, is er voor gekozen een onafhankelijk energieopslagbedrijf neer te zetten. Samen met private equity bedrijf Bluewater kunnen er nu écht stappen gezet worden om infrastructuur neer te zetten die onze klanten nodig hebben om te verduurzamen. We zetten in op opslag van allerlei vormen van koolstofarme en duurzame energieën en daarnaast op het aanleggen van een flinke energiebuffer, zodat wij een bijdrage kunnen leveren aan het voorkomen van tekorten en schommelende prijzen in de toekomst.”
Low carbon energieopslag
Peter vertelt vol enthousiasme over de vele mogelijkheden die er zijn om low carbon en CO2-vrije energie te creëren en op te slaan. “Waterstof is daar vanzelfsprekend een goed voorbeeld van. Maar het wordt pas echt interessant als het waterstof ‘groen’ is: wij zien vooral ammoniak als interessante waterstofdrager. Je kunt dan – door het op de juiste manier te produceren – nul uitstoot realiseren.” Rotterdam wordt de grootste speler als het gaat om waterstof en dan hoogstwaarschijnlijk in combinatie met ammoniak. Een logische ontwikkeling volgens de CEO. Vanwege de ligging aan zee (maritieme terminal) en de reeds aanwezige infrastructuur die relatief gemakkelijk om te bouwen is. Daarnaast is Nederland dé plek in de wereld voor energieopslag, er is ongekend veel kennis en kunde op dit vlak.
“We zijn er qua ontwikkeling klaar voor en de technologie heeft zich al ruim honderd jaar bewezen. Het is echt wachten op de commerciële vraag. Het kantelpunt komt, maar de timing is nog lastig te voorspellen. Welk bedrijf gaat het inkopen voor pakweg tien jaar, terwijl de concurrentie het mogelijk over twee jaar goedkoper gaat aanbieden? De vraag vanuit de markt moet op gang komen in combinatie met de nodige stappen vanuit de overheid, zoals de CO2-taks.”
Verduurzaming
“Helaas is het een feit dat er nog steeds kolencentrales gebouwd worden in de wereld. Zolang dat aan de orde is moeten we tenminste de effecten ervan zoveel mogelijk beperken. Dat kan wederom door ammoniak in te zetten in de kolenindustrie, als je zo’n 20% ammoniak kan blenden met kolen kan de uitstoot significant worden verlaagd. Aan deze mogelijkheid wordt as we speak hard gewerkt door grote, wereldwijde spelers. In Europa ligt de focus qua ontwikkeling met name op biobrandstof, waarvoor het namelijk relatief gemakkelijk is om bestaande opslagtanks om te bouwen. Dit gaat dan om synthetische brandstoffen, HVO (een CO2-neutrale en hoogwaardige dieselvervanger) en waterstof”, vertelt Peter.
Ook zijn er voor miljarden euro’s projecten gestart in Nederland en Noorwegen om vloeibare CO2 op te slaan in tanks, in ondergrondse lege gasvelden. Als die projecten tot stand zijn gekomen, dan kunnen bedrijven zoals GES vloeibaar CO2 tijdelijk opslaan, om dit vervolgens via spoor, weg- en binnenvaart te transporteren naar tankers op zee, die dit dan weer naar de opslagvelden varen. “Zoals gezegd, er is enorm veel mogelijk, wat ons betreft gaan we de versnelling in,” aldus Peter. De timing is en blijft de grote vraag, dat het gaat komen is zeker, maar wanneer? “In de tussentijd kun je niet alles inzetten op één paard, dat is te risicovol.”
Focus op greenfields
Het inzetten op zogenoemde greenfields als het gaat om energietransitie en opslag heeft de absolute voorkeur van GES. Kort gezegd worden er dan terminals gebouwd ‘vanaf scratch’, zoals op een stuk woestijn in Dubai, of in een moeras in Maleisië waar het zusterbedrijf GPS projecten heeft gerealiseerd. Voor veel bedrijven in de financiële sector is dit niet haalbaar, omdat de risico’s te groot worden geacht (lees: het 100% succesvol zijn in het verkrijgen van vergunningen en het bouwen van complexe infrastructuur en uiteindelijk het terugverdienen van je investering). De keuze voor brownfields, het ombouwen van bestaande platformen, is dan veiliger maar die opties bestaan nog niet voor de ‘groene’ assets. Door krachten te bundelen met grote, wereldwijde partners en met een eigen ervaren team met veel kennis van greenfield projecten durft GES deze stap wél te zetten en daarmee dus onderscheidend en uniek te zijn in de markt.
Bottleneck
Peter: “Grond is schaars en kostbaar in Nederland, dus de kans dat er überhaupt locaties te vinden zijn waar grote duurzame terminals gebouwd kunnen worden is bijzonder klein. Daarbij is een vergunningstraject in Nederland maar ook in de rest van Europa helaas meer dan eens een meerjarenproject. Dit is waardoor veel bedrijven en investeerders bij voorbaat al afhaken om stappen te zetten in energietransitie althans voor greenfield terminals. Als bedrijven die energie leveren de stap niet zetten, dan is de opslag ervan dus ook niet aan de orde. Er is een structureel tekort aan ambtenaren die deze trajecten kunnen begeleiden en versnellen. Daarbij is er momenteel geen duidelijk onderscheid tussen ‘groene en grijze’ projecten dus alles duurt ‘even lang’. Verduurzaming krijgt dus daarin geen voorrang.”
Toekomstvisie
GES opereert nog niet volledig CO2-vrij. In de overname van de Stargate-terminal van de Gunvor Group zit nog zo’n 20% ‘traditionele brandstof’ in het plan. Het overige deel bestaat uit een enorme oppervlakte kale grond én watertoegang. De cashflow die voortkomt uit de fossiele brandstof is nodig om de investeringen in duurzame energieopslag te kunnen realiseren. Peter benadrukt dat ze op termijn verwachten te eindigen met een minimaal aandeel traditionele brandstoffen en een maximaal aandeel aan ‘Net Zero’ brandstoffen. Dat wil zeggen dat het (steeds kleinere) deel wat mogelijk nog niet duurzaam opereert overgecompenseerd wordt en onderaan de streep dus netto letterlijk en figuurlijk groene cijfers geeft. “We willen samen met andere grote spelers in de hele wereld duurzame energieopslag lucratief maken. Onze grootste prioriteit is voor de korte termijn echter wel Europa. Wij hopen dat de grote spelers uit de financiële wereld met ‘goedkoop’ geld straks kopen wat wij hebben gebouwd en zullen verkopen.”
Natuurlijke transitie
Ook op persoonlijk vlak was het opzetten van GES een zogezegde natuurlijke transitie van zijn vakgebied. Met al flink wat ervaring in de energie commodity-sector was de stap naar koolstofarme energieopslag een combinatie van een slimme zakelijke stap én iets positiefs kunnen bijdragen aan de wereld. “De business en infrastructuur is daarbij niet heel anders. We bouwen en verbouwen de opslagtanks, dat doen we bij GPS ook. Als mens en als vader vind ik dat áls ik de kans heb om te kunnen bijdragen, dat absoluut moet doen. Ik ben zeker geen milieuactivist, eerder een zakenman met duidelijke grenzen; als ik nu een aanbod zou krijgen om in een kolencentrale te werken en veel meer te verdienen dan zou ik dat direct afwijzen.”
Uitbreiding
De eerste investering, de overname van de terminal in Rotterdam, is bijna rond. “We hebben getekend in november, we verwachten in januari 2022 de transactie te hebben afgerond. Wij zijn er klaar voor. De volgende uitbreidingen zijn ook al in volle gang, we hopen dit jaar daar de aankondigingen over te kunnen doen. Onze ambitie is om op rap tempo uit te breiden, binnen én buiten Europa. We hebben de juiste mensen aan boord en de kennis in huis.”
