Balanceren tussen werk en (zorg)verlof

De zomervakantie is weer voorbij en de problemen van alledag dienen zich weer aan. Zo worden sommige ouders geconfronteerd met een ziek kind dat plotseling van school opgehaald moet worden, anderen moeten de verzorging van een hulpbehoevende ouder op zich nemen of iemand in de directe omgeving voor langere tijd verzorgen. Hoe ga je daar mee om als werkgever en werknemer?

Op grond van de Wet arbeid en zorg heeft een werknemer in sommige gevallen recht op verlof. Hieronder bespreek ik calamiteitenverlof, kortdurend zorgverlof en langdurig zorgverlof.

Calamiteitenverlof

Een werknemer heeft recht op calamiteitenverlof als de werknemer niet kan werken wegens: “onvoorziene omstandigheden” die een onmiddellijke onderbreking van het werk noodzakelijk maken, of “zeer bijzondere persoonlijke omstandigheden”. Onvoorziene omstandigheden zijn bijvoorbeeld een kind dat plotseling ziek is geworden, een inbraak in een woning of een ongeluk van iemand in de naaste omgeving dat aanwezigheid van de werknemer noodzakelijk maakt.

Zeer bijzondere persoonlijke omstandigheden zijn bijvoorbeeld het bijwonen van een bevalling, het overlijden van een bloed- en/of aanverwant, arts- of ziekenhuisbezoek van de werknemer zelf of kind. Het verlof duurt zolang als redelijkerwijs noodzakelijk is om de acute situatie op te lossen, meestal een dag. Werkgevers zijn verplicht het loon van de werknemer tijdens calamiteitenverlof volledig door te betalen. De werkgever kan calamiteitenverlof niet weigeren, maar mag achteraf wel vragen aan te tonen dat het verlof noodzakelijk was.

Kortdurend zorgverlof

Kortdurend zorgverlof is bedoeld om een persoon die ziek is en noodzakelijk extra zorg van de werknemer nodig heeft kortdurend te verzorgen. Die personen zijn: partners/echtgenoten, (pleeg)kinderen, zussen/broers, ouders, opa’s/oma’s, huisgenoten of iemand met wie de werknemer een sociale relatie heeft en de verzorging door de werknemer moet worden verleend. Vaak gaat calamiteitenverlof over in kortdurend zorgverlof als er geen adequate oplossing kan worden gevonden. Per periode van 12 maanden heeft een werknemer recht op maximaal tweemaal de arbeidsduur per week aan kortdurend zorgverlof. Tijdens calamiteitenverlof heeft de werknemer recht op 70% van het gebruikelijke loon.

Werkgevers kunnen het verzoek om kortdurend zorgverlof niet weigeren, tenzij zwaarwegende bedrijfsbelangen zich hiertegen verzetten. Het gaat dan om situaties waarbij afwezigheid van de werknemer niet via de normale bedrijfsvoering en inzet van het overige personeel kan worden opgevangen en dit ernstige consequenties heeft.

Langdurig zorgverlof

Een werknemer heeft in twee situaties recht op langdurig zorgverlof. 1) bij verzorging van eenpersoon die terminaal ziek is. Dat kan bestaan uit fysieke verzorging, maar ook uit ondersteuning in geestelijk opzicht. 2) bij noodzakelijke verzorging van een persoon die ziek of hulpbehoevend is(mantelzorg). Die personen zijn: partners/echtgenoten, (pleeg)kinderen, zussen/broers, ouders, opa’s/oma’s, huisgenoten of iemand met wie werknemer een sociale relatie heeft en de verzorging door de werknemer moet worden verleend.

De werknemer heeft per periode van 12 maanden recht op langdurend zorgverlof van zesmaal de arbeidsduur per week. De werknemer kan dat ook verspreid over de weken in deeltijd opnemen. Tijdens langdurend zorgverlof heeft de werknemer geen recht op doorbetaling van het loon.

Een verzoek tot langdurig zorgverlof kan niet worden geweigerd, tenzij zwaarwegende bedrijfsbelangen zich hiertegen verzetten.

Patricia Neijtzell de Wilde
Advocaat, Partner, Brantjes Advocaten