Het aantal snelgroeiende bedrijven in Nederland is afgelopen jaar gedaald, voor het tweede jaar op rij. Belangrijke boosdoeners zijn een tekort aan personeel en kritische investeerders. Dat blijkt uit de laatste cijfers van het ScaleUp Dashboard 2022 van Erasmus Centre for Entrepreneurship en Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit. Het jaarlijkse onderzoek geeft inzicht in high-growth firms (HGF) in Nederland, ook wel scaleups genoemd, waarvan de omzet (en) of het aantal werknemers jaarlijks met 20 procent groeit gedurende een meetperiode van drie jaar. Die groep snelgroeiende bedrijven nam in 2021 met 4,2 procent af tot, in totaal, 2.605 bedrijven, vergeleken met 2.720 bedrijven in 2020.
De groep startups die doorgroeide naar de categorie HGF kent de scherpste daling met 16,1 procent. Ondanks de krimp blijven snelgroeiende bedrijven de banenmotor van de Nederlandse economie. De afgelopen drie jaar namen zij bijna 200.000 nieuwe werknemers (FTE’s) aan. De daling werd in 2019 al ingezet toen de groei, nog voor de intrede van COVID-19, tot stilstand kwam. Wel is de krimp in 2021 (4,2%) minder scherp dan in voorgaande jaren en groeien scaleups sneller. Ook het Nederlandse bedrijfsleven heeft, in de breedte, te maken met soortgelijke uitdagingen. Meer dan 45 procent van het Nederlandse MKB krimpt in 2021 en deze groep neemt snel in omvang toe. Gelukkig overtreft het aandeel groeiende bedrijven (49%) nog steeds deze krimpende groep.
De publicatie is onderdeel van het langlopende onderzoek naar snelgroeiende bedrijven in Nederland van Erasmus Centre for Entrepreneurship en Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit en staat onder leiding van Prof. dr. Justin Jansen, Professor Corporate Entrepreneurship aan Rotterdam School of Management & Senior Fellow bij Erasmus Centre for Entrepreneurship. Snelgroeiende bedrijven spelen een vitale rol in de ontwikkeling van de Nederlandse economie: ze zorgen niet alleen voor nieuwe bedrijfsactiviteiten en het creëren van nieuwe banen, maar ook voor verandering en innovatie.
Kritische investeerders
Terwijl de Nederlandse economie zich geleidelijk herstelt van COVID-19 worden bedrijven geconfronteerd met nieuwe uitdagingen, zoals het voortdurende tekort aan personeel en de inflatie. Jansen: “De signalen staan duidelijk op rood. De omstandigheden voor het MKB om nieuwe groeikansen te benutten en op te schalen zijn nog steeds moeilijk. De uitdagingen om het juiste talent aan te trekken en bredere obstakels in de waardeketen hebben het leven van groeiondernemers een stuk ingewikkelder gemaakt. Daarnaast zijn potentiële investeerders kritischer geworden over mogelijke investeringen en de levensvatbaarheid van nieuwe (op technologie gebaseerde) verdienmodellen.”
Wendbaarheid, leiderschap en duurzame groei zijn daarom zaken die dringend aandacht verdienen van alle belanghebbenden in het ecosysteem (van ondernemers tot investeerders, van beleidsmakers tot innovatie-aanjagers) om collectief over na te denken en inzichten en middelen te delen met het oog op een succesvolle probleemoplossing en dus een bloeiende economie en samenleving in het algemeen.
Amsterdam nog steeds kweekvijver voor scaleups
Ingezoomd op de verdeling in de provincies: Zuid-Holland zit Noord-Holland inmiddels op de hielen, met een verschil van slechts 35 snelgroeiende bedrijven tussen deze topprovincies. Vergelijkbaar met 2020 is ongeveer 55% van het aantal scaleups gevestigd in de Top-3 provincies: Noord-Holland (21%), Zuid-Holland (20%) en Noord-Brabant (16%). Amsterdam voert nog steeds de lijst aan als stad met het grootste aantal scaleups. De sector “Groot- en detailhandel” behoudt met 520 bedrijven de eerste plaats wat betreft het aantal snelgroeiende bedrijven in 2021. De sectoren “Consultancy, onderzoek & andere gespecialiseerde zakelijke dienstverlening” (335 bedrijven) en “Informatie en communicatie” (315 bedrijven) volgen en nemen respectievelijk de tweede en derde plaats in. Het percentage snelgroeiende bedrijven met vrouwelijke oprichters is de afgelopen jaren verder afgenomen van 13% in 2017 naar 9,9% in 2021.
Onbenut potentieel
“We moeten beseffen dat we nu belangrijke stappen moeten gaan zetten als ecosysteem. Niet alleen oplossingen rondom kapitaal en talent, maar zeker ook meer langdurige ondersteuning om doorslaggevende vaardigheden te ontwikkelen. Op dit moment zijn te veel maatregelen te generiek. En daarmee minder relevant om specifieke uitdagingen van snelgroeiende bedrijven en jonge scaleups te adresseren.” Volgens prof. dr. Justin Jansen “betekent dit dat veel potentieel in termen van impactvolle schaalvergroting nog steeds niet wordt benut.” De nadruk moet worden gelegd op het waarborgen van duurzamere groeipaden door meer capaciteitsopbouw, zowel op bedrijfs- als op ecosysteemniveau. Jansen dringt aan op: “om te kunnen omgaan met de zich aandienende uitdagingen en met vruchtbare oplossingen voor de toekomst te komen, moeten we gaan nadenken over wat we nu hebben en wat we nodig hebben om op de lange termijn succesvol te zijn.”
