Als ‘havenwethouder’ kan Victor Everhardt niet anders dan trots zijn op de ontwikkelingen die de Amsterdamse haven doormaakt. Als zoon van een ondernemer in de metaalindustrie geniet hij van de gedrevenheid van de bedrijven op het haventerrein. Maar ook de historie spreekt hem aan. “De haven en de stad: die zijn historisch aan elkaar verbonden. Vullen elkaar aan, stimuleren elkaar. Dat voel je gewoon. Ik ben nu anderhalf jaar wethouder hier in Amsterdam, maar dat ik óók wethouder ben van de haven vind ik fantastisch.”
Amsterdam en zijn geschiedenis zijn onlosmakelijk aan water verbonden. “Kijk alleen al naar de plaatsnamen in de stad, die nog steeds naar die historie verwijzen.” De haven blijvend verbinden aan de stad, dat ziet de wethouder graag. “Die verbinding is nooit weggeweest, maar het is ook mentaal voor mensen en bedrijven belangrijk dat de haven en stad als één geheel worden gezien, dat er echt een open verbinding is met elkaar, geen barrière. De haven maakt tenslotte een groot deel uit van de stad: de oppervlakte van het havengebied is aanzienlijk.” Van oudsher is de haven een banenmotor. Nu vanwege de coronacrisis in andere sectoren werkgelegenheid is weggevallen, is dat des te belangrijker. “De haven is ook qua werkgelegenheid een stabiele factor, dat wordt enorm gewaardeerd.”
Nieuwe havenvisie
De openheid waar Everhardt het over heeft, spreekt ook uit de nieuwe gemeentelijke havenvisie. “Voorspelbaarheid is heel belangrijk. De stappen die we als gemeente willen maken en ontwikkelingen die we voor ogen hebben, willen we duidelijk weergeven. Uit gesprekken met ondernemers blijkt dat daar behoefte aan is. Waar willen we naartoe? Dat hebben we in vijf belangrijke onderwerpen verpakt, waarvan werkgelegenheid en duurzaamheid twee hele belangrijke pijlers zijn. Maar ook: de haven als logistiek knooppunt, het industrieterrein, de verstedelijkingsopgave en daarbij veilig gebruik van het water. De bedrijvigheid in de haven is heel divers van aard en ondernemingen dragen dan ook op heel verschillende manieren bij aan het succes van de haven, de stad en de regio.”
Voorspelbaarheid en duidelijkheid
“Hoe de haven er over tien of twintig jaar uitziet, wat ons betreft? Zowel de gemeente als de Metropoolregio Amsterdam, en Port of Amsterdam samen met de havenondernemers, delen dezelfde ambitie: de energietransitie tot een succes maken. Hoe we daar invulling aan geven, bijvoorbeeld het havengebied inzetten als ‘batterij’ voor de stad, daar werken we met z’n allen aan. Wij geven daar als enige aandeelhouder van het havenbedrijf richting aan zodat het bedrijfsleven duidelijk ziet: dit gaat er gebeuren.”
Wethouder Everhardt houdt van concrete, praktische stappen. Hij noemt dan ook de vele vierkante meters aan zonnepanelen die zijn neergelegd en de windmolens op zee die vanaf de kust te zien zijn. “Daaraan is goed te zien waar we mee bezig zijn. De volgende stappen zijn de ontwikkeling van waterstof, de afvang van CO2 en de biobrandstoffen waar vooral Schiphol gebruik van kan maken. Daarin investeren we ook als gemeente (zie ook kader, red.). We laten zien dat we het serieus menen, dat het ons menens is. Er is nog steeds veel ruimte in de haven die benut kan worden voor bedrijvigheid op het gebied van de energietransitie.”
De havenwethouder weet dat Port of Amsterdam er hetzelfde over denkt. “De haven heeft haar eigen strategie, gebaseerd op onze visie. Van daaruit werken we. Ook dat zorgt voor die voorspelbaarheid waar ondernemingen behoefte aan hebben.”
Verbinder en aanjager
Waar de gemeente met haar Havenvisie een langjarig beeld neerzet van hoe de haven zich kan ontwikkelen, is Port of Amsterdam volop bezig vanuit diezelfde ambities een duurzame toekomst te verwezenlijken. “Wij kijken daarnaar vanuit onze rol als aandeelhouder, maar natuurlijk ook inhoudelijk als gemeente. We houden daar de Regionale Energie Strategie (RES) bij en we ontwikkelen de Cluster Energie Strategie in het Noordzeekanaalgebied. We dagen elkaar uit, als volwassen partijen, in een goede samenwerking.”
De gemeente is naast aandeelhouder ook aanjager. “Wij spelen een verbindende rol, op bestuurlijk niveau. We maken belangrijke connecties en spelen in op kansen die wij zien in ons netwerk. Voor de energietransitie en bijvoorbeeld de ontwikkeling van waterstof hebben we partijen nodig voor de productie, maar ook voor de afname. Als gemeente organiseren wij graag gesprekken met de juiste partijen, waarin wij onze rol pakken om vruchtbare samenwerkingen tot stand te brengen.”
Waterstof
De volgende stap in de transitie naar een duurzame Energiehaven ziet wethouder Everhardt ook in de rol van waterstof. “Een enorm belangrijk fenomeen. Wie pakt welke rol? Wat betekent het voor de ontwikkeling van de haven? We zitten nog middenin dat proces: het is nog lang niet zo concreet als het neerzetten van een fabriek voor duurzame vliegtuigbrandstof, maar we denken na over de propositie die we met elkaar kunnen maken. Er zijn heel veel fondsen, nationaal én internationaal op Europees niveau, die de ontwikkeling van waterstof kunnen ondersteunen. Wij kunnen als stad bovendien launching customer zijn: onze woningen en bedrijven vragen energie, kunnen we die geven in de vorm van waterstof?”
Hij vervolgt: “Als Metropoolregio kunnen we samen met de haven de distributie van waterstof aantrekkelijk vormgeven: via het water, door het faciliteren van ruimte die bedrijven die zich bezighouden met waterstof nodig hebben, door het benutten van de kennisinfrastructuur die we al hebben. We zijn een grote stad, met een grote haven en een grote Metropoolregio achter ons: als waterstof ergens een succes kan worden, moet dat hier zijn. Wij kunnen echt de voortrekkersrol pakken en ik vind dat we dat ook aan onze stand verplicht zijn. Het kan alleen maar helpen om de duurzaamheidsopgave die er ligt, op te lossen.”
Concrete resultaten
Wat de wethouder het mooiste vindt aan de haven, is dat de bedrijvigheid er zo tastbaar is. “De onderdelen en de bouw van windmolens: je kunt het echt zien, het is concreet. De biobrandstoffabriek: die wordt gebouwd, die staat er. Het laten zien van concrete resultaten versnelt de dynamiek: er gebeurt echt iets, we stropen de mouwen op. Die drang voel je niet alleen bij de gemeente, maar bij iedereen. Ondernemers zien – duurzame – kansen en grijpen die, iedereen komt in beweging.” Dat dat ook goed nieuws is voor de werkgelegenheid, steekt Everhardt niet onder stoelen of banken. “De haven is enorm belangrijk voor de stad. Het is altijd een gebied geweest waar werkgelegenheid en het ondernemerschap van nu en de toekomst plek vindt. Daarom willen wij als gemeente hierin de juiste rol spelen en zichtbaar maken waar we naartoe groeien met elkaar. Ik heb er heel veel vertrouwen in dat dat gaat lukken, want de trots spat er vanaf bij ‘onze’ havenondernemers.”
