In het holst van de nacht voer het VOC-schip Amsterdam op 7 september weg bij Het Scheepvaartmuseum. Het schip werd weggesleept naar Damen Shiprepair in Amsterdam, waar het schip voor vijf maanden in onderhoud is. Het schip, een replica van de Oost-Indiëvaarder Amsterdam, ligt al sinds 1991 aan de museumsteiger. Het is een echte publiekstrekker en een landmark voor de stad.
Het onderhoud was hard nodig. Voor vertrek werd er iedere acht minuten water uit het schip gepompt, om te voorkomen dat het schip volliep met water. Na een succesvolle crowdfundingsactie kon het groot onderhoud in het droogdok starten. Het schip keert begin februari terug naar het museum.
Het schip weer waterdicht
Het onderhoud is inmiddels al flink gevorderd. De afgelopen periode werkten er dagelijks vijftien tot twintig mannen en vrouwen in het droogdok aan het schip. Bij aankomst in het dok bij Damen Shiprepair Amsterdam begin september werd de Amsterdam eerst onder lage druk schoongespoten. Vervolgens is vuil van het onderwaterschip verwijderd en werd een steiger van zo’n zes meter hoog om het schip geplaatst. Er is gewerkt aan het onderwaterschip; hetgedeelte van de romp onder de waterlijn. Het schip is waterdicht gemaakt, de oude masten zijn verwijderd en er is een start gemaakt met het schilderwerk.
4 km breeuwen
Het schip werd gebreeuwd. Dit is een oude techniek waarbij de kieren tussen de planken gedicht worden met breeuw, uitgeplozen hennep. De breeuw werd met de hand in de kieren geslagen, met een dikke pasta afgewerkt en met een brander nagelopen op uitstekende stukken hennep. Een enorme klus die volledig met de hand is gedaan. In totaal is er maar liefst 4 km gebreeuwd. Het onderwaterschip is afwerkt met een zwarte antifouling-laag. Hierdoor blijft het onderwaterschip glad en vrij van aangroei.
Nieuwe huidplanken
Verder zijn de huidplanken uitgezaagd. Met behulp van mallen zijn vervolgens nieuwe huidplanken gemaakt van Irokohout van tien centimeter dik. Ook zijn de masten en de ra’s gedemonteerd en opgeslagen in een loods, net als de tuigage. Ook is gestart met het schilderwerk aan de spiegel en de zij-kastelen. De waterdichtheid is getest door het schip geleidelijk in het water te laten, waarbij het dok volliep met water.
Verscheping over het IJ
Op maandag 26 oktober werd het schip verscheept vanuit Damen Shiprepair naar de Oranjewerf. Hier worden de werkzaamheden aan het schip voortgezet en afgerond. Dat was een spectaculair gezicht; het VOC-schip zonder masten, voortgesleept over het IJ. Op de Oranjewerf gaan de werkzaamheden aan VOC-schip Amsterdam verder. Het schip blijft hier aan de kade liggen. De werkmannen en -vrouwen gaan door met het timmerwerk, de nieuwe masten en de ra’s worden op het schip gemonteerd en het schilderwerk wordt afgerond. Naar verwachting keert het schip in januari 2021 terug naar Het Scheepvaartmuseum.
Gespreksobject
Na de dokbeurt presenteert Het Scheepvaartmuseum verschillende nieuwe perspectieven op de geschiedenis van het schip. Vanwege de sterke verbintenis met de geschiedenis van de VOC en de zeventiende eeuw, is het schip een belangrijk onderdeel van de publieksprogrammering van Het Scheepvaartmuseum. De Amsterdam is een belangrijk educatieobject waarmee verhalen uit de geschiedenis onder de aandacht worden gebracht, zoals de verstrekkende gevolgen van slavernij, slavenhandel, overzeese oorlogsvoering en kolonialisme.
In de tussentijd
Het VOC-schip wordt door het publiek erg gemist. Maar in de tussentijd ligt tot eind maart 2021 clipper Stad Amsterdam afgemeerd bij het museum. Dit tallship is voor publiek toegankelijk op woensdagen en zondagen van 11.00 tot 16.15 uur op vertoon van een geldig identificatiebewijs.
Meer informatie over het VOC-schip, clipper Stad Amsterdam en Het Scheepvaartmuseum is te vinden op www.hetscheepvaartmuseum.nl.
