De mens: meer dan een viespeuk

In het kerstpakket van alle Nederlanders zit dit jaar een bijzonder extraatje: stikstof en PFAS. We stoten het met z’n allen uit en ‘genieten’ er eveneens met z’n allen van. Velen waren er niet van op de hoogte in welke mate we dit doen en hoe slecht het is voor het milieu. Vergaande maatregelen moeten ervoor zorgen dat de uitstoot daalt, zodat niet alleen het milieu minder zwaar belast wordt, maar ook de bouw vlot getrokken kan worden.

Ik denk dat we er wel overheen komen. Over twee jaar zeggen we met z’n allen: ‘weet je nog, die stikstofcrisis? Dat was me toch wat!’ Maar dan zijn we vermoedelijk al een crisis of wat verder. Ik ben benieuwd wat ons volgend jaar te wachten staat. Wat ik me heb voorgenomen: ik ga me niet meer schuldig voelen. Wat we zelf kunnen doen, aan duurzaamheid en de energietransitie, daar zijn we volgens mij al enorm goed mee bezig: we doen ons best. We innoveren volop, dat is ook in deze editie van Kijk op Oost-Nederland weer goed te lezen. Door steeds slimmer en efficiënter te produceren, zorgen we met z’n allen óók voor minder afval en uitstoot.

Ik herinner me een schoolfilmpje in de jaren tachtig waarin – voor die tijd – overdreven veel huishoudelijke apparaten werden gebruikt. De leraar: ‘wat valt jullie op aan dit filmpje?’ We buitelden over elkaar heen: die vaatwasser, magnetron, televisie, wasmachine en broodrooster: die werden allemaal tegelijk gebruikt! Dat klopte natuurlijk niet, zoveel huishoudelijke apparaten en ook nog allemaal tegelijk aan…

Tijden veranderen. Inmiddels vinden we het de gewoonste zaak van de wereld om al die apparaten in huis te hebben en tegelijkertijd te gebruiken. Wie had dat gedacht. En wie had in de jaren tachtig gedacht dat die apparaten heel slim en zuinig kunnen zijn? Dat de robotstofzuiger stilletjes en efficiënt zijn dagelijkse werk doet zonder onze tussenkomst, en dat we de al verwarming inschakelen als we nog onderweg zijn naar huis, als we die al niet programmamatig hebben ingesteld.

De mens heeft veel veranderd aan dat kleine bolletje waarop we leven. Maar naast veel discutabele zaken hebben we ook veel slimme dingen gedaan. Het heeft geen zin terug te grijpen op de jaren tachtig, vijftig of nog eerder. Onze toekomst wordt duurzamer, slimmer én mooier. We stoten niet alleen vieze stoffen uit, we stoten elkaar vooral aan met energie om het steeds weer een beetje beter te doen.

Op naar een 2020 met een iets schoner en mooier kerstpakket.

Tine van Knijff