Het groene afval van de agrarische sector zo duurzaam mogelijk te verwerken tot groen gas, dat was de doelstelling van Sustenso. Het bedrijf richt zich nu op de circulaire verwerking van de bijproducten van de biogas-productie; CO2 en digestaat. Sustenso gaat voor volledig circulair en dat doen ze met een unieke aanpak. Chata Mundell en Joost Teixeira de Mattos vertellen over baanbrekend onderzoek dat biogas, CO2, digestaat en algen met elkaar verbindt.
In 2016 richtte Directeur Hans van der Weide het duurzame bedrijf Sustenso op. Hij wilde de agrarische sector helpen met de verwerking van hun groene afval. Hij verzamelde een aantal mensen om zich heen, waaronder agrariërs uit de regio en gepensioneerd UVA-hoogleraar Joost Teixeira de Mattos. “Na uitgebreid onderzoek hebben we gekozen voor vergisting van uitsluitend groene afvalstromen, afkomstig uit de land- en tuinbouw”, vertelt Joost, scientific manager bij Sustenso. “Het groene afval gaat in vergistingstanks en door de juiste omstandigheden te kiezen gaan de zogenaamde methaanvormende bacteriën aan het werk en wordt het afval omgezet in biogas (een mengsel van groen gas en CO2) en digestaat. Digestaat bestaat uit vaste en vloeibare resten van het proces.”
Stabiele toevoer
Met behulp van de Rabobank, de overheid en investeerders is een state of the art vergistingsfabriek gebouwd in de Boekelermeer. “Voor een continue en efficiënte productie van groen gas, hebben we op basis van onze kennis een constante invoer van afval zeker gesteld”, vertelt Joost. “De noodzaak van stabiele invoer wordt nog weleens onderschat, met het gevolg dat het vergistingsproces spaak loopt en dat er veel tijd en energie nodig is het proces weer op te starten. Door de goede contacten van Hans van der Weide en de afspraken met de leveranciers is de doorlopende invoer gegarandeerd. En dat geeft veel meerwaarde aan het systeem. Samen met de enorme praktische kennis van Willem Bas, één van de kernleden van Sustenso, heeft dat geleid tot een schitterende groen-gas fabriek. Door onze werkwijze werd het produceren van schoon biogas echt onze kracht.”
Algen groeien met zonlicht en CO2
“Hoe groen ons gas ook was, bij een vergistingsproces komt altijd CO2 vrij”, vertelt Joost. “Onze gezamenlijke droom is volledig circulair werken, dus bedachten we een doel voor die CO2. Ik heb destijds voorgesteld de CO2 te gebruiken als voedingsbron voor algen. Net als planten zetten deze 1-cellige organismen onder invloed van zonlicht CO2 om in nieuwe cellen. En algen zijn gezond en voedingsrijk, vol eiwit, vitamines en gezonde vetzuren en daarom goed te vermarkten. Ik vind het kenmerkend voor het Sustenso-team dat zo’n experimenteel voorstel met enthousiasme werd ontvangen.”
In de demonstratiehal van InVesta Expertise Centrum staat nu een indrukwekkende algenfabriek in het klein. In een lange zigzaggende buis stroomt zo’n vijfhonderd liter vloeistof waarin de algen groeien. Er wordt zonlicht nagebootst met Ledverlichting en continu CO2 toegevoegd vanuit een kleine vergister. De vloeistof wordt op een speciale manier gemengd zodat de algen zich optimaal kunnen vermeerderen. Joost: “Het onderzoek dat hier de laatste jaren aan is gedaan, heeft geresulteerd in een stabiele en efficiënte algenkwekerij en heeft bewezen dat de koppeling van vergisting en algenproductie in alle opzichten haalbaar is.”
Nieuwe eigenaar
“Terwijl wij volop experimenteerden en onderzoek deden met de algen, draaide de vergistingsfabriek fantastisch”, vertelt Joost. “Onverwacht speelde in 2024 de nieuwe regelgeving vanuit de EU ons in de kaart: gasproducenten worden verplicht een zeker deel van hun gas van niet-fossiele afkomst te laten zijn. Het duurde daardoor niet lang voordat dergelijke bedrijven belangstelling voor onze vergister kregen en zo is de fabriek in april 2024 verkocht aan Engie.”
Groeiende algenmarkt
“Ondanks de verkoop van de gasfabriek, bleef het duurzaamheidsconcept ons na aan het hart en kwam de focus volledig te liggen op de algenkwekerij”, vertelt Joost verder. “Er wordt hard gewerkt om een veel groter systeem te bouwen voor zonlicht gedreven algenproductie. Sinds kort is Chata Mundell – fermentatiedeskundige afkomstig uit de wijnindustrie en zeer ervaren in het kweken van algen – toegevoegd aan ons team als operational manager.” Chata: “We doen volop onderzoek, naar hoe we de algen het beste kunnen laten groeien en hoe we de voedingsstoffen eruit kunnen halen. De algenmarkt groeit. Algen zitten vol goede oliën, eiwitten en waardevolle antioxidanten en ook geeft het een krachtige kleurstof af. Uiteindelijk willen we onze algen en hun producten afzetten in de voedsel(supplementen)- en cosmeticamarkt. Algen worden al gebruikt in voedingssupplementen en in lotions en zonnebrandcrème. Maar in het circulair kweken van algen, daar zijn we echt uniek in. Ik ben heel blij dat mijn kennis van fermentatie bijzonder goed van pas komt. Er zijn heel veel raakvlakken. Ik geloof erin dat als je iets nieuws wilt ontwikkelen, je niet alles opnieuw hoeft uit te vinden, maar de kennis uit andere branches kunt gebruiken. Ook werken we samen met de fabrikant van onze machines en we doen gezamenlijk wetenschappelijk onderzoek met de Universiteit van Wageningen. Ieder doet waar hij goed in is, en samen komen we verder.”
Volledig circulair
Voor Sustenso is het niet voldoende om alleen de CO2 die vrijkomt bij de biogas-productie in te zetten voor de groei van algen. Nee, ze willen volledig circulair werken. “Wanneer groen afval wordt vergist, dan hou je naast CO2 ook een soort prut over van vaste brokken en donkerbruine vloeistof, het zogenaamde digestaat”, vertelt Chata. “Dit zijn de resten van dode planten, die vol zitten met de voedingsstoffen stikstof, fosfor, zwavel en mineralen. Wij willen dit digestaat gebruiken als voedingsbron voor onze algen zodat we volledig circulair worden en geen toevoegingen meer hoeven te doen. We onderzoeken nu hoe we de vaste stof en de vloeistof van elkaar kunnen scheiden. Dat is op zich al interessant voor alle bedrijven die te maken hebben met waterig afval. Daarnaast kijken we nu wat de mogelijkheden zijn om in samenwerking met anderen het digestaat zo te verwerken dat op een energiezuinige manier methanol gemaakt kan worden. Methanol komt nu van fossiele bronnen en is een halfproduct dat als ingrediënt kan dienen voor talloze nuttige eindproducten.”
Nieuwe fabriek
Industrieterrein de Boekelermeer heeft een subsidie van de EU gekregen voor initiatieven die gerelateerd zijn aan de energietransitie en duurzaamheid. “Sustenso heeft daar een deel van gekregen voor de bouw van een pilot plant, hier op het terrein van InVesta”, vertelt Joost. “Op dit moment zitten we nog in het vergunningentraject, maar we hebben er vertrouwen in dat we in het voorjaar gaan starten met bouwen. De pilot plant zal een oppervlak van 1300-1500 m2 beslaan en het kweeksysteem krijgt een volume van ca 25.000 liter (de huidige mini-algendemo-opstelling heeft een volume van 500 liter). We hopen in 2026 de beschikking te hebben over een pilot plant die gedreven door zonlicht volledig circulair zuivere algen en algen-producten produceert uit CO2 en digestaat van de biogas-installatie. En dat alles met een negatieve CO2 footprint.” Chata voegt nog toe: “We streven er daarbij naar om alle componenten van de alg aan onze afnemers te kunnen leveren. Sommige algenkwekerijen kweken bijvoorbeeld alleen voor de olie. Dat is maar 10 tot 15% van de alg, de rest gooien ze weg. Dat strookt niet met de doelstellingen van Sustenso. Wij gebruiken alles.”
