De voorbereidingen voor de 10e editie van SAIL 2025 zijn begonnen. De stichting Sail zorgt voor het evenement en Port of Amsterdam zorgt ervoor dat dit grootste toegankelijke nautische spektakel op het water veilig en geordend verloopt. “Sail gaat van start op woensdag 20 augustus 2025, en wij zijn nu al bezig met de organisatie, samen met alle betrokken partijen,” aldus Rijkshavenmeester Milembe Mateyo. “Ik nodig alle Amsterdammers uit om van dit spectaculaire evenement te komen genieten.”
De vraag die op ieders lippen brandt, is natuurlijk: wat doet een Rijkshavenmeester eigenlijk? Milembe legt uit: “Ik voer mijn taak uit namens het Rijk, want het Noordzeekanaal loopt door de vier gemeenten, Velsen, Beverwijk en Zaanstad, elk met een eigen havenmeester. Een havenmeester zorgt voor een veilige en vlotte afhandeling van het scheepvaartverkeer in hun gebied, zo heeft het Rijk besloten.
De regio heeft afgesproken dat er voor de doorgang van de vaart (naar de haven en verder het land in of de zee op) in het hele Noordzeekanaalgebied één Rijkshavenmeester verantwoordelijk is, namelijk de havenmeester van de grootste haven: Amsterdam. Het Noordzeekanaalgebied begint 12 nautische mijlen voor de kust, loopt door de sluizen van IJmuiden, over het Noordzeekanaal, via het IJ achter het Centraal Station langs tot aan de Oranjesluizen. Vanaf daar neemt Rijkswaterstaat het weer over.
Ik doe dit werk niet alleen; ik geef leiding aan een team van ca. 175 functionarissen, zoals verkeersleiders en -planners in de verkeerstoren in IJmuiden, de sluiswachters voor de vijf sluizen in IJmuiden, de port officers of havenbeambten op de patrouillevaart, verkeersbegeleiding en inspecties op binnenvaartschepen, en tenslotte de inspecteurs voor gevaarlijke stoffen, met name aan boord van zeeschepen. En dan nog een team van adviseurs. Die zijn straks bijna allemaal druk met Sail 2025.
Het zelfstandige Port of Amsterdam was tot 2013 een gemeentelijke dienst. Ik ben onbezoldigd rijksambtenaar en ook medewerker van Port of Amsterdam. Wij zijn een 24-uurs organisatie en verantwoordelijk voor het beheer en de ontwikkeling van de haven van Amsterdam, en het bevorderen van de economische groei en duurzaamheid in de regio. Ik leg verantwoording af aan de minister en aan de Noordzeekanaalgemeenten.”
Veiligheid en regelwerk
Volgend jaar viert Amsterdam haar 750e verjaardag, bestaat Stichting Sail 50 jaar SAIL én start op 20 augustus de tiende editie van SAIL. Tijdens dit indrukwekkende en grootste zeilevenement in Nederland varen er ongeveer 600 schepen waaronder Tallships, diverse windjammers en marineschepen door de haven van Amsterdam. Veel van de genoemde functies hebben straks te maken met het Sail evenement.
Milembe: “De vier hoofdzaken om deze 10e editie van Sail Amsterdam van Sail Amsterdam mogelijk te maken zijn de sluisplanning, de ligplaatsen in de IJhaven, de konvooivaart en extra verkeerspost in het havengebouw. De voorbereiding dat Sail Amsterdam veilig kan plaatsvinden startte al begin dit jaar. Operationeel gezien start Sail voor ons op dinsdag 19 augustus 2025, wanneer de ca. 40 tall ships in IJmuiden verzamelen. Woensdag is de dag van de parade en moeten al deze schepen op de juiste volgorde in de sluizen liggen.
De scheepvaart gaat op de dagen van Sail gewoon door. De uren van de twee grote parades, woensdag Sail in en Zondag Sail out, zijn de enige uren dat we het Noordzeekanaal stremmen. De Tallships die dan binnenlopen of weer vertrekken naar zee worden begeleid. Er vaart van alles tussendoor: varend erfgoed, en recreatieverkeer.
De schepen liggen in de IJhaven, en ook daar maken wij een goede planning voor zodat de schepen goed te zien zijn voor de bezoekers. Ondertussen gaat het reguliere scheepvaartverkeer gewoon weer door. Jaarlijks varen er zo’n veertigduizend binnenvaartschepen langs het Centraal Station. Tijdens Sail 2025 regisseren we deze konvooivaart om alles in goede banen te leiden. Wanneer de schepen vanuit het Amsterdam Rijnkanaal het IJ opvaren verzamelen we bij de Oranjesluizen ze per 4 of 5 stuks. In konvooi en met een patrouillevaartuig voor en achter de stoet gaan ze dan het IJ op, tussen de bootjesmassa en richting Noordzeekanaal. Na de Coentunnel is de drukte voorbij en varen ze zelfstandig verder. Schepen die vanaf dat punt verzamelen, loodsen we door het hele Sail gebeuren tot aan het begin van het Amsterdam-Rijnkanaal, zodat ze verder kunnen richting kanaal of IJsselmeer.
Normaal vindt de verkeersbegeleiding voor de vaart op het Noordzeekanaal plaats in IJmuiden, via schermen, radar en camera’s. Gedurende Sail, richten we boven in het havengebouw tijdelijk een extra verkeerspost in. Vanaf de De Ruyterkade 7 hebben we dan zicht op het hele gebied. Vanuit IJmuiden houdt men dan de Coentunnel en Westhaven in de gaten.”
Samenwerking met de hulpdiensten
Milembe: “Onze medewerkers hebben voor SAIL geen aparte training nodig. De werkzaamheden zijn niet anders dan ze gewend zijn om te doen, alleen zijn nu de omstandigheden anders. Het veilig begeleiden van scheepvaart in ‘ons gebied’ is onderdeel van hun taak. We werken samen met de toezichthoudende partners in het havengebied. Denk aan de politie, op de kade en in het water met hun varend materieel, Rijkswaterstaat en de Veiligheidsregio. Daarnaast zijn er de IL&T (Inspectie Leefomgeving & Transport), de KNRM (Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij) en traditiegetrouw een vaartuig van Port of Rotterdam. We doen dit met z’n allen. Alleen zouden we dit niet aankunnen.
Voor veel mensen is volstrekt onzichtbaar hoeveel voorbereiding er nodig is om een evenement als Sail Amsterdam plaats te kunnen laten vinden. Er moet natuurlijk ook een vergunning komen. De laatste Sail was in 2015 en toen zag de wereld er echt heel anders uit. De haven is voller geworden, er is nu meer scheepvaart. Er zijn nu ook drones en social media speelt een grotere rol dan tien jaar geleden.
Uiteindelijk is het doel van Sail om een stuk nautische historie te laten zien. Amsterdam is van oorsprong al 750 jaar een havenstad. En dat kunnen we op deze manier goed laten zien. Port of Amsterdam zet zich in om dit veilig en goed te laten verlopen.”
Meer informatie over Port of Amsterdam en Sail lees je op www.sail.nl.
