In 1923 legde de jeugdige stratenmaker Jan Heijmans op station ‘s-Hertogenbosch een klein perron aan. Een eeuw later is ‘zijn’ Koninklijke Heijmans een beursgenoteerd bedrijf met jaarlijks een miljardenomzet. ‘Wij zijn de makers van een gezonde leefomgeving’, zeggen Lars Sies en Henk Kraaij van Heijmans. ‘We bouwen de contouren van morgen en tekenen de toekomst. Een omgeving waarin mensen iets van hun leven maken.’
Het is feest bij Heijmans. Het bekende bedrijf dat actief is op het gebied van vastgoed, woningbouw, utiliteit en infrastructuur, bestaat 100 jaar. En wat een bewogen en indrukwekkende periode is het geweest. Toen Nederland in de eerste helft van de 20ste eeuw het autorijden ontdekte, asfalteerde de stoomwals van Heijmans oneindig veel rijkswegen. Na de Tweede Wereldoorlog hielp de firma onvermoeid mee aan de wederopbouw van Nederland. En na de watersnood van 1953 legde Heijmans de fundering voor de Deltawerken. Dankzij toewijding, loyaliteit, informele omgang, sociale bewogenheid, oog voor de lokale gemeenschap en een scherp oog voor innovatie, groeide het eenmansbedrijf van Jan Heijmans uit tot een grote werkgever met bijna 5.000 fte’s.
Werken in grote drukte en kleine ruimtes
Heijmans is tot ver buiten de landsgrenzen bekend. Zo legde het in de jaren vijftig bijvoorbeeld twee NAVO-vliegvelden in Turkije aan en heeft het een decennium later in Iran een omvangrijk irrigatie- en wegenproject uitgevoerd. Terwijl het vanaf eind jaren zestig vele snelwegen in België heeft aangelegd. Maar gelukkig profiteert ook heel Nederland mee van de onbetwiste bouwkwaliteiten van Heijmans. ‘Zo zijn er in Amsterdam bijna geen plekken waar we niet hebben gewerkt. We zijn vaak actief midden in onze hoofdstad en daar ligt ook onze kracht. Ondanks grote drukte en kleine ruimtes weten we daar veel mooie infrastructuurprojecten op te leveren’, vertelt Lars Sies, bedrijfsleider van Heijmans Infra Noordwest in Assendelft. ‘Neem bijvoorbeeld het Damrak en de historische passage onder het Rijksmuseum. De door ons uitgevoerde herinrichting van de openbare ruimte en de passage liep tegelijk met de herinrichting van het museum. Dat het museum tegelijkertijd wel bereikbaar moest blijven, was een uitdaging. Bovendien werkten we, vanwege de openingsdatum die vaststond, onder grote tijdsdruk. Als zo’n project uiteindelijk uitstekend verloopt, geeft dat veel voldoening.’ De afgelopen vier jaar Is Heijmans de SOK (samenwerkingsovereenkomst) partner geweest van Amsterdam. ‘Waarin wij met de gemeente vele mooie duurzame projecten hebben mogen maken. Samenwerking en emissieloos werken waren hierin van groot belang. In april van dit jaar hebben wij de samenwerkingsovereenkomst SOK 2.0 ondertekend en mogen wij de komende vier jaar in Amsterdam-Zuid, samen met de gemeente Amsterdam, weer mooie projecten realiseren.’
Hand Heijmans zie je overal terug
De afdeling Infra richt zich op het aanleggen, verbeteren en onderhouden van weginfrastructuur en openbare ruimte. Of de bouw van bruggen, sluizen, tunnels en wegen nu op grote hoogte of diep onder de grond gebeurt, de hand van Heijmans zie je overal terug. Hoe complex projecten kunnen zijn, herken je bijvoorbeeld bij de grondige renovatie van de bekende Piet Heintunnel. Want hoe ga je, nota bene tijdens de coronapandemie, in hartje Amsterdam een 1.500 meter lange verkeerstunnel met dagelijks dertigduizend passerende voertuigen op een veilige manier toekomstbestendig maken?
Renovatie Piet Heintunnel grote uitdaging
‘Jan Heijmans is altijd sterk geweest om zich aan te passen aan de geldende omstandigheden’, zo legt commercieel manager Henk Kraaij uit. ‘Als je in de pandemie dagelijks met 250 mensen diep onder het Amsterdam-Rijnkanaal werkt, is dat een grote uitdaging. Want als je tijdens het hoogtepunt van corona werkt in de krappe plekken boven de vluchtruimte, waar onder andere alle kabels lopen, kun je nauwelijks afstand houden. Dan moet je flexibel zijn. Al zei Johan Cruijff ooit terecht dat elk nadeel zijn voordeel heeft. Want tijdens de coronalockdowns reed er aanzienlijk minder verkeer op de weg. Zo bleef de verwachte hinder voor bewoners en bedrijven grotendeels uit.’
Een andere grote verrassing was dat er te weinig documentatie beschikbaar was over de vele kilometers bekabeling die door de Piet Heintunnel lopen. Zo is Jan Heijmans maanden bezig geweest om te ontdekken welke kabels bij welke installatie hoorden. ‘Dat uitzoekwerk was nodig, want tijdens de grootscheepse renovatie moest de IJ-tram, die via een eigen tunnelbuis door de Piet Heintunnel rijdt, in bedrijf blijven. En aangezien vrijwel alle technische- en veiligheidsinstallaties van de drie tunnelbuizen met elkaar verweven waren, moest er een manier gevonden worden om de wirwar van systemen te ontrafelen. Dit heeft Heijmans in een alliantie gedaan met de gemeente Amsterdam en Yunex’, aldus Lars.
Duurzaam en circulair werken
Tijdens de renovatie werkten alle bouwteams zo duurzaam mogelijk. Van scooters, werkbussen, hoogwerkers tot golfkarren en vrachtwagens, alle voertuigen op de bouwplaats waren elektrisch. ‘Bovendien maakten we gebruik van digitale ontwerptekeningen en ook met iPads waarop alle info van de tunnel te vinden was. Daardoor hoefden we veel minder papier te printen’, weet Henk. Mens en planeet is dan ook een belangrijk thema voor het 100-jarige Heijmans. Daarom heeft het duurzaam en circulair bouwen hoog in het vaandel staan. Om bij te dragen aan de vermindering van de Nederlandse CO2-uitstoot en de aarde niet verder te laten opwarmen, zet Heijmans grondstoffen en materialen zo efficiënt mogelijk in. En waar mogelijk, wordt ingezet op hergebruik. ‘Zo hebben we bij de bouw van een spoorwegonderdoorgang bij de Amsterdamse Contactweg bijvoorbeeld circulair beton gebruikt. Dat we voor de tussenwand van het fietspad een speciaal betonmengsel hebben ingezet dat geheel uit gerecycled materiaal bestaat, is een nieuw proces. Innovatie zit echt in ons DNA’, legt Lars uit. ‘Door slim te ontwerpen, hebben we bovendien de lengte van de spoorwegonderdoorgang in totaal 150 meter weten in te korten. Dit scheelt niet alleen in kosten, maar leidt eveneens tot een kleinere CO2-footprint.’
Toekomstvisie
Een eeuw nadat Jan Heijmans als enthousiaste stratenmaker was begonnen, is het naar hem vernoemde bouwbedrijf op een positie waarin het zich actief bezighoudt met de grote vraagstukken van 2023. ‘Bouwen aan een gezonde leefomgeving gaat over het integraal aangaan van complexe nieuwe uitdagingen. Over het zorgen voor voldoende schone lucht, groen en blauw. Over het beschermen van Nederland tegen wateroverlast, hitte en droogte’, zo weten Lars en Henk.
Heijmans wil niet alleen CO2-neutraal bouwen. De ambitie omvat bovendien om in 2026 volledig emissieloos te werken. ‘Dus zonder uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof’, zegt Lars. ‘Daarmee hebben we oog voor een veilige omgeving, zowel in fysieke als in sociale zin. Want het maken van een gezonde omgeving gaat over veel meer dan gebouwen, wegen, groen en water. Het gaat óók over de manier waarop we met elkaar samenleven. Zowel in de stad als in de buitengebieden gaat het om samenhang, om elkaar kennen en herkennen en om iets voor elkaar over te hebben.’
Om elkaar geven
Jan Heijmans bouwt dan ook graag aan een leefomgeving, waarin mensen voor elkaar zorgen en om elkaar geven. ‘Met alles wat wij gemaakt hebben en nog gaan maken, maken wij daarin het verschil’, zo besluiten Lars en Henk. ‘Net zoals Jan Heijmans in 1923 startte, bouwen we ook nu de contouren van morgen. We tekenen de toekomst. En creëren een omgeving,
